> ચર્ચામાં શા માટે ?
- કેનેડાની ફ્રેઝર ઇન્સ્ટિટ્યુટ દ્વારા તાજેતરમાં, વિશ્વની આર્થિક
સ્વતંત્રતા (ઇકોનોમિક ફ્રીડમ ઓફ ધ વર્લ્ડ) પરનો વાર્ષિક અહેવાલ-2020 બહાર પાડવામાં
આવ્યો.
- આ રીપોર્ટ દેશોની નીતિઓ અને સંસ્થાઓની આર્થિક
સ્વતંત્રતાની કક્ષાને માપે છે.
- ભારતનો રીપોર્ટ
ફ્રેઝર ઇન્સ્ટિટ્યુટ અને નવી દિલ્હી સ્થિત થિંક ટેન્ક સેન્ટર ફોર સિવિલ સોસાયટી દ્વારા
સંયુક્ત રીતે તૈયાર કરવામાં આવ્યો.
> મુખ્ય હાઈલાઈટ્સ :
- 2020નું રેન્કિંગ્સ 2018ના ડેટા અને
આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર પરના ઘણા નવા પ્રતિબંધો પર આધારિત છે.
- કુલ 162 દેશોને આવરી લેવામાં આવ્યા.
- તેમાં વ્યક્તિગત પસંદગી, સ્વૈચ્છિક વિનિમય,
બજારોમાં પ્રવેશ કરવાની અને સ્પર્ધા કરવાની સ્વતંત્રતા અને વ્યક્તિ
અને ખાનગી માલિકીની સંપત્તિની સુરક્ષાનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
- સૂચકાંકો માટે બાવીસ ડેટા પોઇન્ટ્સનો ઉપયોગ થાય
છે.
- પુરૂષો જેટલી આર્થિક સ્વતંત્રતા મહિલાઓને છે કે
કેમ તેની કક્ષા માપવા માટે, લિંગ કાયદાકીય અધિકાર (Gender Legal Rights Adjustment)નો ઉપયોગ.
- આ ઇન્ડેક્સમાં પાછલા વર્ષ જેવું જ માળખું છે, જો કે, નવ ઘટકોમાં ફેરફાર
કરવામાં આવ્યા છે.
> ગ્લોબલ ઇકોનોમિક ફ્રીડમ ઇન્ડેક્સ 2020
રેન્કિંગ :
|
ક્રમ |
દેશ |
|
1 |
હોંગકોંગ |
|
2 |
સિંગાપુર |
|
3 |
ન્યૂઝીલેન્ડ |
|
4 |
સ્વિટ્ઝર્લૅન્ડ |
|
5 |
યુનાઈટેડ
સ્ટેટ્સ |
|
105 |
ભારત |
|
124 |
ચીન |
> ભારતનું પ્રદર્શન :
- વર્ષ 2019ના રિપોર્ટમાં ભારતનું સ્થાન
79માં ક્રમે હતું, જે હવે 105માં સ્થાને આવી ગયુ.
- ભારતમાં આર્થિક અને ઔદ્યોગિક સ્થિતિ
પહેલાની સરખામણીએ નબળી બની છે, એટલે કે આ પ્રકારની પ્રવૃત્તિઓમાં સ્વતંત્રતા ઓછી થઇ
છે.
- ભારતમાં વૈશ્વિક સ્તરે વેપારની
સ્વતંત્રતા, ફાયનાન્સ, મજૂરી અને વ્યવસ્યાય રેગ્યુલેશન જેવા
પરીક્ષણોમાં ભારતની સ્થિતિ ખરાબ છે. જેની સીધી અસર ઇન્ડેક્સમાં જોવા મળી રહી.
- ગત વર્ષે સરકારના આકાર, ન્યાયિક પ્રણાલી અને
સંપત્તિના અધિકાર, વૈશ્વિક સ્તરે વેપારની સ્વતંત્રતા,
નાણાંકીય સ્થિતિ, મજૂરી અને વ્યવસાયના
રેગ્યુલેશન જેવી કસોટીઓમાં ભારતનું પ્રદર્શન નબળું રહ્યું.
> સૌથી નીચા આંક ધરાવતા દેશો :
- આફ્રિકન રિપબ્લિક, ડેમોક્રેટિક રિપબ્લિક ઓફ
કોંગો, ઝિમ્બાબ્વે, અલ્જેરિયા, ઈરાન, એન્ગોલા, લિબિયા,
સુદાન અને વેનેઝુએલા
> આર્થિક સ્વતંત્રતાની કક્ષા માપવાના માપદંડો
:
(1) સરકારનું કદ
(2) કાનૂની સિસ્ટમ અને સંપત્તિ હકો
(૩) સાઉન્ડ મની
(4) આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે વેપાર કરવાની
સ્વતંત્રતા
(5) નિયમન
> અન્ય :
- ફ્રેઝર સંસ્થાના અધ્યક્ષ: પીટર બ્રાઉન
- ફ્રેઝર ઇન્સ્ટિટ્યૂટનું મુખ્ય મથક: Vancouver, Canada
- સેન્ટર ફોર સિવિલ સોસાયટીના પ્રમુખ: પાર્થા
જે. શાહ
- સિવિલ સોસાયટીના મુખ્ય મથક માટેનું કેન્દ્ર: નવી દિલ્હી
ભારતના રેન્કિંગની વધુ વિગત (English)
Source: Economic Freedom of the World Report-2020
View/Download PDF