વૈશ્વિક શાંતિ ઇન્ડેક્સ (GPI) વર્ષ : 2020
આ રીપોર્ટ ‘અર્થશાસ્ત્ર અને શાંતિ માટેની સંસ્થા (IEP)’ દ્વારા તાજેતરમાં જુન 2020માં પ્રકાશિત થયો.
આ રીપોર્ટ એ 14મી આવૃત્તિ છે. કુલ 163 દેશો સામેલ રહ્યા.
તેમાં વિશ્વની વસ્તીના 99.7% વસ્તીને આવરી લેવામાં આવી છે.
કુલ 23 ગુણાત્મક અને સંખ્યાત્મક માપદંડોનો ઉપયોગ થાય છે.
આ વખતના રીપોર્ટમાં covid-19 ની વિશ્વ શાંતિ પરની અસરોનો પણ અભ્યાસ થયો.
આઈસલેન્ડ સતત 8મી વખત સૌથી શાંત દેશ રહ્યો છે.
અફઘાનીસ્તાન સૌથી અશાંત દેશ રહ્યો.
ટોપ-5માં યુરોપથી ફક્ત ઓસ્ટ્રિયા સામેલ છે.
દુનિયાના 81 દેશોમાં શાંતિ વધી જયારે 80 દેશોમાં ઘટાડો નોંધાયો છે.
દુનિયાભરમાં શાંતિનું સ્તર વધ્યું છે. જો કે, 12 વર્ષમાં 9 વખત તેમાં ઘટાડો નોંધાઈ ચૂક્યો છે.
યુરોપ વિશ્વનું સૌથી શાંતિપૂર્ણ ક્ષેત્ર રહ્યું છે.
ભારતની સ્થિતિ :
163 દેશોમાં ભારત 139માં ક્રમે રહ્યું.
ભારતનો સ્કોર 2.628 રહ્યો (પાછલા વર્ષ કરતા બે ક્રમાંકનો સુધારો)
રીપોર્ટ મુજબ, ડિસેમ્બર 2019માં નાગરિકતા સુધારા કાયદો(CAA)અંગે દેશમાં વધારે હોબાળો ન થયો હોત તો ભારતની સ્થિતિ સારી હોત.
સંયુક્ત રાષ્ટ્રના શાંતિ સ્થાપનાના પ્રયાસોમાં ભારતની ભૂમિકા વધી છે.
ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઈકોનોમિક્સ એન્ડ પીસ (IEP)વિષે :
તે એક ગ્લોબલ થીંક ટેંક (વૈશ્વિક વૈચારિક સંસ્થા) છે.
તેનું મુખ્ય મથક સિડની (ઓસ્ટ્રેલિયા) છે.
તેની અન્ય શાખાઓ ન્યુ યોર્ક સિટી, મેક્સિકો સિટી અને હેગમાં છે.
તેના અધ્યક્ષ ઓસ્ટ્રેલીયાના ‘Steve Killelea’ છે; જે વૈશ્વિક શાંતિ સૂચકાંક તેમજ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઈકોનોમિક્સ એન્ડ પીસ(IEP)ના સ્થાપક પણ છે.
આ સંસ્થા આર્થિક સહકાર અને વિકાસ સંગઠન (OECD), યુનાઇટેડ નેશન્સ ડેવલપમેન્ટ પ્રોગ્રામ (UNDP), યુનિસેફ, NATO, વિશ્વ બેન્ક ગ્રુપ વગેરે સાથે સહયોગમાં કામ કરે છે.
તે ‘સસ્ટેનેબલ ડેવલપમેન્ટ ગોલ’ (SDG) 16 ડેટા ઇનિશિયેટિવનું પણ સભ્ય છે.
તે વૈશ્વિક શાંતિ આંક ઉપરાંત રાષ્ટ્રીય શાંતિ આંક, વૈશ્વિક આતંકવાદ આંક, શાંતિના આર્થિક મૂલ્યનો રીપોર્ટ વગેરે પણ પ્રકાશિત કરે છે.
સ્ત્રોત : Global Peace Index-2020 (www.visionofhumanity.org)