કોરોના વાઇરસ (A to Z)
પૂર્વભૂમિકા :
અત્યાર સુધી પાંચ કોરોના વાઇરસની ઓળખ કરવામાં આવી હતી. જેમાં SARS, Mers વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. ચીનમાંથી હાલમાં જેનું સંક્રમણ થઈ રહ્યું છે એ છઠ્ઠા પ્રકારનો કોરોના વાઇરસ છે. ૨૦૦૨ની સાલમાં સાર્સ નામનો વાઇરસ પણ ચીનથી જ ફેલાયો હતો. આવા વાઇરસીસ “ઝૂનોટિક વાઇરસ” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ પ્રાણી દ્વારા માનવમાં ફેલાય છે. હાલનો કોરોના વાઇરસ સી ફૂડ કે સાપમાંથી આવ્યો હોવાનું કહેવાય છે. જો કે તેની ચોક્સાઈ હજુ બાકી છે. માનવ શરીર માટે આ બધા વાઇરસ નવા હોવાથી તેની સારવાર માટે તબીબી ક્ષેત્રમાં તત્કાલ કોઈ કારગત દવા ઉપલબ્ધ હોતી નથી. કોરોના વાઇરસનું સંક્રમણ ઉજાગર થયે અંદાજે ત્રણેક સપ્તાહમાં ચીને તેના નિયંત્રણ માટે ઝડપથી આક્રમક પગલાંઓ લીધાં છે. ચીને તેનાં ઘણા શહેરોને સીલ કર્યાં છે અને હેલ્થ ઇમર્જન્સી જાહેર કરી છે.
કોરોના
વાયરસ
ફાટી
નીકળવાની
સમયરેખા
ડિસેમ્બર 31, 2019 : ન્યુમોનિયાના કેટલાક કેસો માટે ચાઇનાએ WHOને સુચના આપી.
જાન્યુઆરી 1, 2020 : વુહાનમાં સીફૂડ માર્કેટ બંધ કરવામાં આવ્યું.
5 જાન્યુઆરી, 2020 : ચીનના અધિકારીઓએ સાર્સ વાયરસની સંભાવનાને નકારી.
7 જાન્યુઆરી, 2020 : 2019-nCoV નામના નવા વાયરસની ઓળખ થઈ.
11 જાન્યુઆરી, 2020 : ચાઇના દ્વારા પ્રથમ મૃત્યુની ઘોષણા કરવામાં આવી.
જાન્યુઆરી 13, 2020 : ચાઇનાની બહાર પ્રથમ કેસ થાઇલેન્ડમાં WHO દ્વારા નોંધવામાં આવ્યો.
23 જાન્યુઆરી, 2020 : વુહાન સિટીને ક્વોરેન્ટાઇન હેઠળ (સંસર્ગ નિષેધ) કરાયું. હવાઈ અને રેલ્વે ટ્રાફિક બંધ કરાયો.
25 જાન્યુઆરી, 2020 : હુબેઇ પ્રાંતના અન્ય પાંચ શહેરોમાં મુસાફરી પર પ્રતિબંધ લાદવામાં આવ્યો.
30 જાન્યુઆરી, 2020 : ભારતમાં પ્રથમ કેસ દક્ષિણના રાજ્ય કેરળમાં મળી આવ્યો.
1 ફેબ્રુઆરી, 2020 : WHOએ ફાટી નીકળતાં વૈશ્વિક કટોકટી જાહેર કરી.
12 ફેબ્રુઆરી, 2020 : WHO દ્વારા આ વાયરસને સત્તાવાર રીતે COVID-19 નામ આપવામાં આવ્યું.
કોરોના
વાયરસ
શું
છે
?
કોરોના વાયરસ એ વાયરસોનું એક કુટુંબ (ગ્રૃપ) છે જે પ્રાણીઓ અથવા માણસોમાં બીમારીનું કારણ બને છે. માનવમાં, ઘણા કોરોના વાયરસ સામાન્ય શરદીથી લઈને મધ્ય પૂર્વ રેસ્પિરેટરી સિંડ્રોમ (MERS) અને ગંભીર એક્યુટ રેસ્પિરેટરી સિન્ડ્રોમ (સાર્સ-SARS) જેવા ગંભીર રોગો માટે જાણીતા છે. સૌથી તાજેતરમાં મળી આવેલા કોરોના વાયરસ એ “કોરોના વાયરસ રોગ COVID-19” નું કારણ બન્યો છે.
કોરોના વાયરસ શબ્દની શરૂઆત એક લેટિન શબ્દ "કોરોના" થી થઈ છે, જેનો અર્થ "તાજ" થાય છે કે જે આકૃતિ મુજબ ગોળાકાર અને વીટાળેલ કાટાળા આકારનો હોય છે.
2019-nCoVની ઈલેક્ટ્રોન માઈક્રોસ્કોપ ઈમેજ
સ્ત્રોત : NATIONAL INSTITUTES OF HEALTH HANDOUT/EPA
તાજેતરમાં ચીનના હ્યુઆન શહેરમાંથી આ રોગ વૈશ્વિક કક્ષાએ ફેલાયો છે. અન્ય કોરોના વાયરસની જેમ, COVID-19 પ્રાણીઓમાંથી આવ્યાનું અનુમાન છે. શરૂઆતમાં સંક્રમિત થયેલા ઘણા લોકો ચાઇનીઝ શહેરની મધ્યમાં હ્યુઆનના સી-ફૂડ હોલસેલ માર્કેટમાં કામ કરતા હતા અથવા વારંવાર ખરીદી કરતા હતા.
માનવ
કોરોના
વાઇરસના
પ્રકારો
:
(1) Human coronavirus 229E
(HCoV-229E)
(2) Human coronavirus OC43
(HCoV-OC43)
(3) SARS-CoV
(4) Human coronavirus NL63
(HCoV-NL63, New Haven coronavirus)
(5) Human coronavirus HKU1
(6) Middle East respiratory syndrome
coronavirus (MERS-CoV)
(7) Novel coronavirus (2019-nCoV)
– Wuhan pneumonia or Wuhan coronavirus
ત્રણ
કોરોના
વાયરસની
સરખામણી
:
કોરોના વાયરસનું નામ
|
2019-nCoV
|
SARS
|
MERS
|
પૂર્ણ સ્વરૂપ
|
નોવેલ કોરોના વાયરસ
|
ગંભીર તીવ્ર શ્વસન સિન્ડ્રોમ
|
મધ્ય પૂર્વ શ્વસન સિન્ડ્રોમ
|
ઉદભવ/મૂળ દેશ
|
ચીન
|
ચીન
|
સાઉદી અરેબિયા
|
પ્રાથમિક રીતે ફેલાવો
|
ચામાચિડિયું/માછલી/સાપ (અનુમાન)
|
ચામાચિડિયું
|
ચામાચિડિયું
|
COVID-19 ના લક્ષણો શું છે?
WHO ના અભ્યાસ મુજબ કોવિડ -19 ના સૌથી સામાન્ય લક્ષણો તાવ, થાક અને સુકી ઉધરસ/કફ છે. કેટલાક દર્દીઓમાં અશક્તિ અને દુખાવો, શ્વાસમાં તકલીફ, વહેતું નાક, ગળામાં દુખાવો અથવા ડાયેરિયા થઈ શકે છે. આ લક્ષણો સામાન્ય રીતે હળવા હોય છે અને ધીમે ધીમે શરૂ થાય છે. કેટલાક લોકો ચેપગ્રસ્ત થઈ જાય છે પરંતુ કોઈ લક્ષણો જોવા મળતા નથી. મોટાભાગના લોકો (લગભગ 80%) વિશેષ ઉપચારની જરૂર વિના રોગમાંથી મુક્ત થાય છે. COVID-19 થતા દર 6 માંથી 1 વ્યક્તિ ગંભીર રીતે બીમાર પડે છે અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે. વૃદ્ધ લોકો અને ઉચ્ચ બ્લડ પ્રેશર, હાર્ટ પ્રોબ્લેમ્સ અથવા ડાયાબિટીઝ જેવી તબીબી સમસ્યાઓ ધરાવતા લોકોમાં ગંભીર બીમારી થવાની સંભાવના છે. આ રોગવાળા લગભગ 2% લોકો મૃત્યુ પામવાનું અનુમાન છે.
COVID-19 કેવી
રીતે
ફેલાય
છે?
આ રોગ મુખ્યત્વે શરદી, ખાંસી (કફ) થી ફેલાય છે, તેમજ આંખો, નાક અથવા મોંના સ્પર્શ દ્વારા પણ ફેલાય છે. બીમાર વ્યક્તિથી 1 મીટર (3 ફુટ) કરતા વધુ દૂર રહેવું મહત્વપૂર્ણ છે. WHO ના અભ્યાસ મુજબ આ રોગ માનવીના મળ દ્વારા અમુક અંશે ફેલાઈ શકે છે પરંતુ તે ફેલાવા માટેનું મુખ્ય કારણ નથી.
COVID-19 સપાટી
પર
કેટલો
સમય
ટકી
રહે
છે?
WHO ના અભ્યાસ મુજબ તે નક્કી નથી કે COVID -19 વાયરસ સપાટી પર ક્યાં સુધી ટકી રહે છે, પરંતુ તે અન્ય કોરોના વાયરસની જેમ વર્તે તેવું અનુમાન છે. અધ્યયન સૂચવે છે કે કોરોના વાયરસ થોડા કલાકો સુધી અથવા કેટલાક દિવસો સુધી સપાટી પર ચાલુ રહે છે. આ વિવિધ પરિસ્થિતિઓ હેઠળ બદલાઇ શકે છે (દા.ત. સપાટી, તાપમાન અથવા પર્યાવરણનું ભેજ)
COVID-19 વિષે WHO દ્વારા જાહેરાત :
શરૂઆતમાં આ વાઇરસને NOVEL CORONAVIRUS 2019-nCOV તરીકે નામ અપાયું. ત્યાર બાદ WHO દ્વારા ‘COVID-19’ નામની
સત્તાવાર જાહેરાત 11 ફેબ્રુઆરી-2019ના રોજ કરવામાં આવી હતી. COVID-19 નું પૂરું નામ CORONA VIRUS DISEASE-19 છે.
WHOના ડાયરેક્ટર જનરલ, Tedros Adhanom Ghebreyesus કહ્યું:
“અમારે એવું નામ શોધવું પડ્યું કે જેમાં કોઈ ભૌગોલિક સ્થાન, પ્રાણી, વ્યક્તિ અથવા લોકોના જૂથનો સંદર્ભ ન હોય અને જે આ રોગ સાથે પણ સંબંધિત હોય. વળી, નામ અચોક્કસ અથવા નિંદનીય ન હોય તે પણ મહત્વપૂર્ણ છે. "
કોવિડ -19ને લીધે મૃત્યુ દર 2% ની આસપાસ નોંધાયો છે. સાર્સનો મૃત્યુ દર 10% કરતા વધારે હતો. નવા કોરોના વાયરસ માટે કોઈ રસી નથી, તે વૃદ્ધ લોકો, શ્વસનની બીમારીવાળા કે રોગપ્રતિકારક સમસ્યાઓ ધરાવતા લોકો માટે તે વધુ ગંભીર છે.
કોરોનાનો 45,000 થી વધુને ચેપ લાગ્યો છે અને 25 જેટલા દેશોમાં પહોંચ્યો છે, WHO દ્વારા વિશ્વવ્યાપી સુખાકારીના સંકટની ઘોષણા કરવામાં આવી છે. ચેપ સામે લડવાની પ્રથમ આંતરરાષ્ટ્રીય પરિષદમાં સંશોધનકારોને ટેડ્રોસે જણાવ્યું કે આ ચેપ એક "અત્યંત ગંભીર ભય" છે. આ વાયરસના આતંકવાદી ગતિવિધિઓ કરતાં પણ વધુ ઘાતક પરિણામો આવી શકે છે."
સાવચેતીરૂપ પગલાં :
આલ્કોહોલ આધારિત હેન્ડ વોસ કે સાબુથી હાથને નિયમિત અને સારી રીતે સાફ કરવા.
ખાંસી અથવા છીંક આવે લોકોથી તો ઓછામાં ઓછું 1 મીટર (3 ફુટ) અંતર જાળવવું.
આંખો, નાક અને મો ને સ્પર્શ કરવાનું ટાળવું.
ખાંસી કે છીંક વખતે મોં અને નાકને રૂમાલ/માસ્કથી કવર કરવા.
ખાંસી કે છીંકમાં વપરાયેલ રૂમાલ/માસ્કનો તાત્કાલિક નિકાલ કરવો.
ભીડભાડવાળી જગ્યાઓમાં જવાનું ટાળવું.
ભારતીય
અર્થવ્યવસ્થા પર અસર :
કોરોના વાઇરસના સંક્રમણને કારણે વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થાને 3.5 લાખ કરોડનું
નુકસાન થવાનો અંદાજ છે. તેમાં વધારો પણ થઈ શકે છે. કેમ કે વુહાન શહેર ચીનના આર્થિક રીતે મહત્ત્વનાં શહેરોમાં ગણાય છે. ચીનના અર્થતંત્રમાં તેનું મોટું પ્રદાન છે.
નાણાપ્રધાન શ્રી સીતારમને (Feb.2020) જણાવ્યું કે ભારતમાં હાલ ભલે કોઈ જોખમ ન હોય, પરંતુ ટૂંકા ગાળા માટે કોરોનાના કારણે મોંઘવારીમાં વધારો થઈ શકે છે. કાચામાલના પુરવઠામાં ભવિષ્યમાં ઘટાડો થઇ શકે છે. ટૂંકાગાળા માટે ભાવવધારો થઈ શકે છે, જો કે તેનાથી ગભરાવવાની જરૂર નથી.
મહારાષ્ટ્રના ઔરંગાબાદમાં અંદાજે ૪,૦૦૦ જેટલી નાની કંપનીઓ ચીનની આયાત પર જ નિર્ભર છે. ભારતની ૨૮ ટકા આયાતને કોરોનાની અસર થાય તેમ છે. ઇલેક્ટ્રિક મશીનરી, મિકેનિકલ એપ્લાયન્સ, ઓર્ગેનીક કેમિકલ, પ્લાસ્ટિક અને સર્જિકલ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટની મોટા પાયે ચીનથી જ આયાત કરવામાં આવે છે.
ચીન ભારતનું સૌથી મોટું વ્યાપારી ભાગીદાર છે. સત્તાવાર આંકડા અનુસાર નાણાકીય વર્ષ ૨૦૧૮-૧૯માં ચીન સાથે ભારતનો વ્યાપાર ૮૬ અબજ ડોલરથી પણ વધુ રહ્યો છે. કેર રેટિંગ્સે આપેલા એક અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ભારત જે માલસામાન મોટા પાયે ચીનમાંથી આયાત કરી રહ્યું છે તેને ટૂંક સમયમાં અન્ય સ્થળેથી આયાત કરવાનો પડકાર ભારત માટે બહુ મુશ્કેલ બની રહેશે.
કોરોના વાઈરસથી સૌથી વધુ અસર મોબાઈલ ફોનના ઉત્પાદન પર જોવા મળી રહી છે. ભારત પોતાના ઈલેક્ટ્રોનિક ગુડ્સનો ૬ થી ૮ ટકા હિસ્સો ચીનને નિકાસ કરે છે, જ્યારે પોતાની જરૂરિયાતનો ૫૦ થી ૬૦ ટકા હિસ્સો ચીનમાંથી આયાત કરે છે. ચીનમાં કોમ્પોનન્ટ ફેક્ટરીઓ બંધ થવાની અસર ભારતમાં અગ્રણી સ્માર્ટફોન કંપનીઓ પર દેખાવા લાગી છે.
સમસ્યા એ પણ છે કે એક મહત્ત્વપૂર્ણ કોમ્પોનેન્ટ સપ્લાયને અસર થાય તો તેની કાર ઉત્પાદન પર અસર ચોક્કસપણે થાય જ. ભારત ઓટો કોમ્પોનન્ટની જરૂરિયાતની ૧૦ થી ૩૦ ટકા આયાત ચીનમાંથી કરે છે. આવા સંજોગોમાં ઓટોમોબાઈલ સેક્ટરનું ઉત્પાદન ઘટશે તેની પણ શક્યતા છે.
સ્ત્રોત :
https://www.who.int
https://abhiyaanmagazine.com
https://www.theguardian.com
https://www.indiatvnews.com