કેન્દ્ર સરકારની મહત્વપૂર્ણ યોજનાઓ ભાગ-2 (2015 થી અમલમાં)
યોજના/કાર્યક્રમ
|
ક્યારથી / વિભાગ
|
મુખ્ય બાબતો
|
ઉજાલા યોજના :
UJALA
(Unnat
Jyoti by Affordable LEDs for All)
|
5 જાન્યુઆરી, 2015
Ministry of Power
|
- વીજ વપરાશ ઓછો કરવા માટે ઓછી
કિંમતે એલ.ઇ.ડી બલ્બના વિતરણની યોજના.
- શરૂઆત ભોપાલથી કરવામાં આવી હતી.
- આ કાર્યક્રમ વીજ મંત્રાલયના સંયુક્ત
ઉપક્રમના જાહેર સાહસ એનર્જી એફિશિયન્સી સર્વિસીસ લિમિટેડ (EESL) દ્વારા અમલમાં મૂકવામાં આવ્યો છે.
- એલ.ઇ.ડી
આધારિત ડોમેસ્ટિક એફિશિયન્સી લાઇટિંગ પ્રોગ્રામ (DELP) ને 'ઉજાલા' નામ આપવામાં આવ્યું છે.
- આ યોજના રાજસ્થાન, મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક, કેરળ,
ઉત્તર પ્રદેશ, હિમાચલ પ્રદેશ, દિલ્હી, હરિયાણા, બિહાર,
આંધ્રપ્રદેશ, પુડુચેરી, ઝારખંડ, છત્તીસગઢ અને ઉત્તરાખંડમાં કાર્યરત.
- આ યોજનાને દેશના ગ્રામીણ અને
શહેરી વિસ્તારોમાં વ્યાપકપણે સ્વીકારવામાં આવી છે. જેનું મુખ્ય કારણ એલ.ઇ.ડી
બલ્બની ક્ષમતા છે, સામાન્ય બલ્બ અને સીએફએલની તુલનામાં LED બલ્બ નીચા વોલ્ટેજમાં પણ સતત યોગ્ય રીતે પ્રકાશિત રહે છે.
- યોજનાનો હેતુ : શક્ય તેટલી વહેલી
તકે, એલ.ઇ.ડી બલ્બ ભારતના દરેક ઘરે પહોંચાડવાનો છે આનાથી વીજ વપરાશ ઓછો થશે,
અને વધુને વધુ ઉર્જાની બચત થશે.
- એલ.ઇ.ડી બલ્બ પાવર : 9 વોટ
- એલ.ઇ.ડી બલ્બની વોરંટી : 3 વર્ષ
- પ્રતિ એલ.ઇ.ડી બલ્બની કિંમત
: 75 - 95 રૂપિયા (કરવેરાના તફાવતને
લીધે રાજ્યોમાં અલગ અલગ કિંમત)
|
હૃદય યોજના :
HRIDAYA
|
21 જાન્યુઆરી, 2015
Ministry of Urban Development
|
-
વર્લ્ડ હેરિટેજ સ્થળોની સંભાળ અને સક્ષમ બનાવવા માટેની યોજના.
-
પૂરું નામ રાષ્ટ્રીય હેરિટેજ સિટી ડેવલપમેન્ટ એન્ડ ઓગમેન્ટેશન યોજના
- આ
યોજના હેરિટેજ શહેરોમાં સુલભતા, સુરક્ષા, સલામતી, આજીવિકા, સ્વચ્છતા
અને ઝડપી સેવા પહોંચાડવા પર ભાર મૂકે છે.
- ફોકસ
એરિયા : એપ્રોચ માર્ગો, ડ્રેનેજ, ફૂટપાથ, ઇલેક્ટ્રિકલ વાયરિંગ, લેન્ડસ્કેપિંગ, સેનિટેશન, સ્ટ્રીટ
લાઇટ્સ, વોટર સપ્લાય, વેસ્ટ
મેનેજમેન્ટ અને સંબંધિત નાગરિક સેવાઓ જેવી કે પર્યટક સુવિધાઓ, સુરક્ષા વગેરે જેવી માળખાકીય સુવિધાઓનો વિકાસ.
- યોજનામાં સમાવિષ્ટ
શહેરો: અજમેર (રાજસ્થાન), અમરાવતી (આંધ્રપ્રદેશ)
અમૃતસર (પંજાબ), બદામી (કર્ણાટક), દ્વારકા (ગુજરાત), ગયા (બિહાર),કાંચીપુરમ (તામિલનાડુ), મથુરા, પુરી (ઓડિશા), વારાણસી (ઉત્તર
પ્રદેશ), વેલકન્ની (તમિલનાડુ), વારંગલ (તેલંગણા)
|
બેટી બચાવો બેટી પઢાઓ :
|
22 જાન્યુઆરી, 2015
Ministry of Women and Child Development
|
- શિક્ષણ દ્વારા યુવતીઓને સામાજિક અને આર્થિક રીતે આત્મનિર્ભર બનાવવાની યોજના.
- આ એક રાષ્ટ્રીય પહેલ છે, જેનો ઉદ્દેશ ઘટતો બાળ
જાતિ રેશિયો (0-6 વર્ષની વયના 1000 છોકરાઓ દીઠ છોકરીઓની સંખ્યા )સુધારવાનો છે.
- મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય, આરોગ્ય અને પરિવાર
કલ્યાણ મંત્રાલય અને માનવ સંસાધન વિકાસ મંત્રાલય દ્વારા સંયુક્ત રીતે ચલાવવામાં
આવે છે.
- આ યોજનાના પ્રોત્સાહન માટે રાષ્ટ્રીય કારોબારી સમિતિ કાર્યરત છે જે
જાન્યુઆરી, 2015 “થી" સેવ ગર્લ ચાઈલ્ડ
"અને" ટુ એજ્યુએટ ગર્લ ચાઈલ્ડ " જેવા કાર્યક્રમો યોજે છે.
|
પીએમ મુદ્રા યોજના :
PM MUDRA
|
8 એપ્રિલ, 2015
Ministry of Finance
|
- નાના
ઉદ્યોગપતિઓને 50 હજારથી 10 લાખ સુધીની લોન આપવા માટેની યોજના.
- MUDRAનું પૂરું ના માઇક્રો યુનિટ્સ ડેવલપમેન્ટ અને
રિફાઇનાન્સ એજન્સી
-
માઇક્રો ફાઇનાન્સ સંસ્થાઓ, નોન-બેંકિંગ
નાણાકીય સંસ્થાઓ /કંપનીઓ, સ્મોલ ફાઇનાન્સ બેંકો,
RBI, વાણિજ્યિક બેંકો, સહકારી બેંકો,
વગેરેને આવરી લે છે.
-
યોજનાના હેઠળ વિવિધ પ્રકારની લોનની જોગવાઈ : (a) શિશુલોન: રૂ. 50,000 સુધી (b) કિશોર લોન: 50,000
થી 5 લાખ સુધી (c) તરુણ લોન: રૂ. 5 લાખથી 10 લાખ સુધી
- જમીન
પરિવહન ક્ષેત્ર, સેવા ક્ષેત્ર,
ફૂડ પ્રોડક્ટ સેક્ટર અને કાપડ ક્ષેત્રને આવરી લેવામાં આવ્યા છે.
|
અટલ પેન્શન યોજના :
(APY)
|
9 મે, 2015
Ministry of Finance
|
- અસંગઠિત ક્ષેત્રના લોકો માટે
માસિક પેન્શન યોજના.
- અગાઉની
સ્વાવલંબન યોજના / એનપીએસ લાઇટ યોજનાને બદલે આ યોજના.
- તેનું સંચાલન 'પેન્શન ફંડ રેગ્યુલેટરી એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ઓથોરિટી' (PFRDA) દ્વારા 'રાષ્ટ્રીય પેન્શન યોજના મિકેનિઝમ' દ્વારા કરવામાં આવે છે.
- 28 ઓગસ્ટ 2018 પછીના તમામ ખાતા
ધારકો માટે અકસ્માત વીમાની રકમ 2 લાખ રૂપિયા કરવામાં આવી, જે અગાઉ 1 લાખ રૂપિયા હતી.
- યોજનાની ઓવરડ્રાફટ સુવિધા પણ રૂ.
5,000 થી વધારીને 10,000 કરવામાં આવી છે.
- આ યોજના હેઠળ, દર મહિને રૂ .1000, 2000, 3000, 4000 અને 5000
લઘુતમ પેન્શન, સબ્સ્ક્રાઇબર્સના યોગદાનને આધારે 60 વર્ષની
ઉંમરે આપવાની જોગવાઈ.
- ગ્રાહકોના યોગદાનના 50% અથવા રૂ.
1000 વાર્ષિક, જે ઓછું હોય તે સરકાર સહયોગ કરશે.
- આ યોજના એવા લોકો માટે ઉપલબ્ધ છે
કે જેઓ કોઈપણ કાનૂની સામાજિક સુરક્ષા યોજનાઓ દ્વારા આવરી લેવામાં આવતાં નથી અને
આવકવેરામાં સમાવિષ્ટ થતા નથી.
- આ યોજના 18-40 વર્ષની વચ્ચેના
ભારતના તમામ નાગરિકને લાગુ પડે છે.
|
પ્રધાનમંત્રી જીવન જ્યોતિ વીમા યોજના :
|
9 મે, 2015
Ministry of Finance
|
- સમાજના ગરીબ અને ઓછી આવક ધરાવતા
વર્ગને જીવન વિમો પૂરું પડવાની યોજના..
- આ યોજના 9 મે, 2015 ના રોજ કોલકાતામાં કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવી. નાણાં
પ્રધાન અરુણ જેટલી દ્વારા સૌપ્રથમ 2015 ના બજેટમાં રજૂ કરવામાં આવી હતી.
- ભારતના જીવન વીમા નિગમ દ્વારા
લાગુ કરવામાં આવી છે.
- 18 થી 50ની ઉમરની વ્યક્તિ કોઈ પણ
કારણોસર મૃત્યુ પામે તો વારસદારને રૂ .2 લાખનો વીમો (વાર્ષિક રૂ. 330 નું
પ્રીમિયમ, ઓટો ડેબીટ)
- માસિક પ્રીમિયમ ચુકવણી કલમ 80 સી
હેઠળ કર કપાતમાં સમાવિષ્ટ.
|
પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા વીમા યોજના :
|
9 મે, 2015
Ministry of Finance
|
- આકસ્મિક મૃત્યુ માટેની વીમા યોજના.
- આ યોજના 9 મે, 2015 ના રોજ
કોલકાતામાં કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવી.
- 18 થી 70 વયના લોકો માટે સામાન્ય વીમો / અકસ્માત
વીમો રૂ. 2 લાખ ( વાર્ષિક રૂ. 12નું
પ્રીમિયમ,ઓટો ડેબીટ)
- તમામ જાહેર ક્ષેત્રની સામાન્ય વીમા કંપનીઓ અને અન્ય તમામ વીમા કંપનીઓ
દ્વારા આ યોજનાની ઓફર.
- આકસ્મિક મૃત્યુ અથવા કાયમી અપંગતાના કિસ્સામાં ખાતા ધારકને 2 લાખનો વિમો.
|
સ્માર્ટ સિટી સ્કીમ :
|
25 જૂન, 2015
Ministry of Housing and Urban Affairs
|
-
2015 થી 2020 સુધીમાં દેશના 100 પસંદ કરેલા શહેરોને સ્માર્ટ સિટી તરીકે વિકસિત
કરવાની યોજના.
-
અમલીકરણ સંબંધિત શહેરોમાં રાજ્ય સરકારો સાથે મળીને શહેરી વિકાસ મંત્રાલય દ્વારા.
- તે
પાંચ વર્ષનો કાર્યક્રમ છે જેમાં પશ્ચિમ બંગાળ સિવાયના તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો ઓછામાં
ઓછા એક શહેરને સ્માર્ટ સિટીઝ પડકાર માટે નામાંકિત કરીને ભાગ લઈ રહ્યા છે.
-
કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકાર દ્વારા શહેરોને 2017-2022ની વચ્ચે નાણાકીય સહાય આપવામાં
આવશે.
-
મુખ્ય ફોકસ : શહેરોના વિકાસ દ્વારા સ્થાયી અને સમાવેશી વિકાસ
-
સ્માર્ટ સિટીની કોઈ સાર્વત્રિક વ્યાખ્યા નથી, પરંતુ વ્યાપક રૂપે અદ્યતન શહેરી ક્ષેત્ર તરીકે વર્ણવી શકાય.
-
સ્માર્ટ સિટીના હેતુઓ : સમાવેશી આર્થિક વિકાસ, શહેરીકરણનું આયોજન, ટ્રાફિકનું આયોજન, પર્યાવરણ પ્રદુષણ નિવારણ, આરોગ્યમાં સુધારણા.
|
અમૃત યોજના :
|
25 જૂન, 2015
Ministry of Housing and Urban Affairs
|
- એક લાખથી વધુ વસ્તી ધરાવતા 500થી
વધુ શહેરોમાં તમામ પાયાની સુવિધાઓ વિકસાવવાની યોજના.
- ફોકસ એરિયા : પાણી પુરવઠો, ગટર વ્યવસ્થાપન, પૂરના પાણીના નિકાલની વ્યવસ્થા, નોન-મોટરાઇઝડ
શહેરી પરિવહન, ગ્રીન પાર્કસ
- આ યોજના હેઠળ પસંદ થયેલ શહેરોની
શ્રેણી : (A)
કેન્ટોનમેન્ટ બોર્ડ્સ (નાગરિક વિસ્તારો) સહિત, (B) વસ્તી ગણતરી 2011 મુજબ એક લાખથી વધુની વસ્તી ધરાવતા મહાનગર પાલિકાઓના
તમામ શહેરો અને નગરો, (C) ઉપર
સમાવિષ્ટ ન હોય તેવા રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના કેપિટલ શહેરો/નગરો,
(D) HRIDAY યોજના હેઠળ
વર્ગીકૃત હેરિટેજ શહેરો /નગરો, (E) 75,000 થી 1 લાખ સુધી વસ્તી વાળા મુખ્ય નદીઓના તટ પરના 13 શહેરો અને નગરો,
(F) પર્વતીય રાજ્યોના, ટાપુઓ અને પર્યટન
સ્થળોનાં 10 શહેરો (પ્રત્યેક રાજ્યમાંથી એક કરતા વધુ નહીં)
|
ડિજિટલ ભારત મિશન :
|
2 જુલાઈ, 2015
Ministry of Electronics and Information Technology
|
- તમામ સરકારી સેવાઓ લોકોને
ઇલેક્ટ્રોનિક રૂપે ઉપલબ્ધ કરાવવા માટેની યોજના.
- ICTના ઉપયોગ દ્વારા
દેશને ડિજિટલ રીતે સશક્ત અને જ્ઞાન આધારિત અર્થતંત્રમાં પરિવર્તિત કરવા માટે આ
કાર્યક્રમ શરૂ કરવામાં આવ્યો.
- ડિજિટલ ઇન્ડિયા પહેલના ત્રણ મુખ્ય
ઘટકો છે. ડિજિટલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, સેવાઓની ડિજિટલ ડિલિવરી અને ડિજિટલ સાક્ષરતા.
- સરકાર દ્વારા ખાસ કરીને ગ્રામીણ
વિસ્તારોમાં હાઇ સ્પીડ ઇન્ટરનેટ નેટવર્ક પ્રદાન કરવા માટેની આ એક પહેલ છે.
- મેક ઈન ઈન્ડિયા, ભારતમાલા, સાગરમાલા, સ્ટાર્ટઅપ
ઈન્ડિયા, ભારતનેટ અને સ્ટેન્ડઅપ ઇન્ડિયા સહિતની અન્ય
સરકારી યોજનાઓને વેગ આપવા માટે ડિજિટલ ઇન્ડિયા મિશનની શરૂઆત કરવામાં આવી.
- ડિજિટલ ભારતના 9 મુખ્ય સ્તંભો છે:
બ્રોડબેન્ડ હાઇવે, મોબાઇલ કનેક્ટિવિટીનું સાર્વત્રિકરણ, સાર્વજનિક ઇન્ટરનેટ એક્સેસ પ્રોગ્રામ, ઇ-ગવર્નન્સ,
ઇ-ક્રાંતિ, બધા માટે માહિતી
ઇલેક્ટ્રોનિક્સ મેન્યુફેક્ચરિંગ,નોકરીઓ માટે આઇ.ટી., ખેત ઉપજ પૂર્વેના પ્રોગ્રામ્સ
- ડિજિટલ ઇન્ડિયા મિશનનું સૂત્ર: ‘Power to
Empower’
|
ગોલ્ડ મુદ્રીકરણ યોજના :
|
5 નવેમ્બર, 2015
Ministry of Finance
|
-
નિષ્ક્રિય સોના(ઘરે અને લોકરમાં રહેલ)નો ઉત્પાદક કાર્યોમાં ઉપયોગ કરવાની યોજના.
-
લોકો નિયુક્ત બેંકોમાં ગોલ્ડ સેવિંગ એકાઉન્ટ ખોલી શકે છે અને કોઈપણ બીઆઈએસ
સર્ટિફાઇડ કલેક્શન, શુદ્ધતા પરીક્ષણ કેન્દ્રો (CPTC) દ્વારા લઘુત્તમ
30 ગ્રામ ભૌતિક સોનું (સિક્કા, બાર અથવા ઝવેરાતનાં
રૂપમાં)જમા કરી શકે છે. જો કે મહત્તમ મર્યાદા નથી.
-
થાપણદારોને સોનાની હોલ્ડિંગ્સ પર 2.25 ટકાથી લઈને 2.50 ટકા વ્યાજ મળી શકે છે.
-
સોનું ટૂંકા ગાળા (1-3 વર્ષ), મધ્યમ ગાળા (5-7 વર્ષ) અને લાંબા ગાળાના (12-15 વર્ષ) માટે જમા કરવાની
જોગવાઈ છે.
-
આ યોજના મંદિરો માટે પણ લાગુ પડે છે.
|
UDAY :
|
20 નવેમ્બર, 2015
Ministry of Power
|
- પૂરું નામ Ujwal DISCOM
Assurance Yojana
- જાહેર ક્ષેત્રની પાવર
ડિસ્ટ્રિબ્યુશન કંપનીઓના નાણાકીય પરિવર્તન માટેની યોજના.
- કોઈ પણ રાજ્યની માલિકીની પાવર
ડિસ્ટ્રિબ્યુશન કંપનીઓ (DISCOMs) ના ઓપરેશનલ અને નાણાકીય ફેરબદલ માટે આ યોજના
20-11-2015 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી.
- આ યોજના બધાને વ્યાજબી ભાવે અને 24
× 7 વિજળી પ્રદાન કરવાના હેતુથી શરૂ કરવામાં આવી.
|